PHÌ BẠN BỆNH (BỆNH BÉO PHÌ)
Lương y Nguyễn Công Đức
Nguyên Giảng viên ĐH Y Dược TP. HCM
Bài 1: Tiêu chỉ giảm phì trà
Bài thuốc:
Hà diệp 15g, Thảo quyết minh 20g, Sơn tra 20g, Trạch tả 20g,
Chủ trị:
Chữa béo phì kèm thấy mỡ máu cao.
Công hiệu:
Có tác dụng tiêu chỉ giảm phì.
Cách dùng:
Mỗi ngày 1 thang hoặc cách ngày 1 thang. Nước đầu đổ 3 chén nước sắc còn 1 chén. Nước nhì đổ 2 chén sắc còn 1 chén, chia 2 lần uống ấm.
Cấm kỵ:
Người béo phì thuộc thể tỳ thận dương hư thì không nên chọn dùng bài này.
Lời bình:
Chứng béo phì phần nhiều do thấp uất nhiệt uẩn, mỡ tích lại bên trong mà gây ra. Chữa nên thanh nhiệt lợi thấp, đạo trệ tiêu chỉ. Trong bài Hà diệp có tác dụng thanh thử lợi thấp, là vị thuốc tốt có tác dụng sinh phát tỳ vị thanh dương, thanh dương được thăng được thì trọc âm phải giáng, mỡ tùy theo thấp trọc mà bài tiết ra ngoài. Sách bản thảo cương mục nói rằng : “ uống Lá sen làm cho người ốm đi, uống độc vị Lá Sen có thể làm tiêu khí thủng消阳水浮肿之气”. Thảo quyết minh có tác dụng tiêu chỉ thông tiện; Sơn tra tiêu thực đạo trệ để hạ chỉ (mỡ); Trạch tả tiết nhiệt giáng trọc. Cả 4 vị cùng dùng là bài thuốc hay có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, giáng trọc tiêu chỉ, khinh thân giảm phì.
Bài 2: Tam diệp sấu thân trà
Bài thuốc:
Hà diệp 10g, Phan tả diệp 10g, Lục trà diệp 10g.
Chủ trị:
Chữa béo phì kèm thấy có đại tiện không thông.
Công hiệu:
Giảm phì sấu thân.
Cách dùng:
Mỗi ngày 1 thang, lấy Lá Sen, Phan tả diệp cắt thành sợi trộn với Lá Trà chia làm 2 phần sáng và chiều, cho vào túi vải sắc uống thay nước trà.
Cấm kỵ:
Người béo phì kèm có tiêu chảy do tỳ hư thì không nên chọn dùng bài này.
Lời bình:
Lá Sen là vị thuốc có tác dụng giảm béo làm cho người nhẹ nhàng; Phan tả diệp tả nhiệt hành trệ, thông tiện lợi thủy; Lục trà diệp tiêu chỉ giảm phì. Cả 3 vị hợp dùng cùng có tác dụng tả nhiệt giảm phì, tiêu chỉ xấu thân.
Bài 3: Lợi thấp giảm phì trà
Bài thuốc:
Hà diệp (Lá Sen) 10g, Phục linh 20g, Bạch truật 12g, Ý dĩ nhân 20g, Trần bì 10g.
Chủ trị:
Chứng béo phì lấy thấp làm chủ, chứng thấy người mập, ngực bụng trướng đầy, người lừ đừ hơi thở ngắn yếu sức.
Công hiệu:
Lý khí hành thủy giảm phì.
Cách dùng:
Mỗi ngày 1 thang, nước đầu đổ 3 chén nước sắc còn 1 chén; nước nhì đổ 2 chén sắc còn 1 chén chia làm 2 lần uống ấm. Cũng có thể lấy các vị thuốc trên tán thành bột, mỗi lần 3g, mỗi ngày 2 lần hãm với nước sôi uống thay nước trà.
Cấm kỵ:
Người mập thể dương hư không nên chọn dùng bài này.
Lời bình:
Trong bài Lá Sen có tác dụng giảm phì làm nhẹ thân thể; Phục linh, Bạch truật có tác dụng kiện tỳ lợi thủy, thấm thấp; Ý dĩ nhân trừ thấp lợi thủy để làm nhẹ nhàng cơ thể; Trần bì có tác dụng lý khí hành trệ, trợ tiêu hóa, giảm mỡ tích trong cơ thể lại có thể bài đàm lợi thấp. Các vị cùng dùng có công dụng làm cho trệ khí được hành, thấp trọc được thanh mà thân thể tự nhẹ. Bài này có thể dùng chữa và dự phòng chứng béo phì và cao mỡ máu.
Bài 4: Thanh nhiệt giảm phì trà
Bài thuốc:
Sinh địa hoàng 20g, Hạ khô thảo 15g, Thảo quyết minh 20g, Đại hoàng 10g.
Chủ trị:
Chữa hay ăn người mập chắc, tinh lực sung mãn, sắc mặt đỏ nhuận, miệng khô, lưỡi ráo, đại tiện khô kết không thông.
Công hiệu:
Thanh nhiệt thông tiện giảm phì.
Cách dùng:
Mỗi ngày 1 thang, nước đầu đổ 3 chén sắc còn 1 chén; nước nhì đổ 2 chén sắc còn 1 chén, uống ấm trước bữa ăn.
Cấm kỵ:
Người béo phì không có chứng nhiệt hoặc đại tiện phân sệt không nên chọn dùng bài này.
Lời bình:
Sinh địa hoàng có tác dụng thanh nhiệt lương huyết tả hỏa; Thảo quyết minh tiêu chỉ thông tiện; Hạ khô thảo thanh nhiệt tán kết tiêu chỉ; Đại hoàng thông phủ tiết nhiệt. Các vị cùng dùng có công dụng thanh nhiệt thông tiện giảm phì.
